Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới WHO, tiêm phòng cho bà bầu là việc làm quan trọng để giúp ngăn ngừa những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho cả mẹ và bé. Vậy những mũi tiêm nào là cần thiết cho phụ nữ khi mang thai? Những lưu ý xử lý tác dụng phụ sau khi tiêm phòng cho bà bầu là gì? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây!
Các mũi tiêm phòng có thể thực hiện trong thai kỳ
Đối với các loại vắc-xin bất hoạt (trong vắc-xin chứa virus hoặc mầm bệnh đã bị bất hoạt, không có khả năng gây bệnh) thì chị em phụ nữ có thể tiến hành tiêm ngay trong thai kỳ. Cụ thể gồm các loại vắc-xin phòng bệnh sau:
Cúm là bệnh lý rất phổ biến, lây lan nhanh và thường gặp theo mùa. Virus gây cúm tương đối đa dạng, biến đổi nhanh và ngày càng khó lường. Phụ nữ mang thai mắc cúm thường dai dẳng, khó lành. Bên cạnh đó còn có thể gặp những biến chứng nguy hiểm từ cúm như: viêm đường hô hấp, viêm phổi,... Do đó người mẹ cần chủ động phòng bệnh bằng cách tiến hành tiêm vắc-xin cúm hàng năm. Loại vắc-xin này có thể tiêm khi đang mang thai.
Nếu người mẹ chưa từng tiêm phòng uốn ván, hoặc đã tiêm nhưng chưa đủ 3 mũi trước đó thì có thể tiêm loại vắc-xin này ngay trong thai kỳ. Vắc-xin phòng uốn ván được khuyến cáo tiêm tốt nhất vào khoảng tuần thứ 27 - 32. Nếu bạn không chắc bản thân đã tiêm uốn ván hay chưa thì nên thực hiện xét nghiệm kháng thể để xác định một cách chính xác nhất.
Tiêm phòng đầy đủ giúp bé nhận được miễn dịch thụ động trong những năm tháng đầu đời (Nguồn: Canva)
Trong khi mang thai có cần tiêm phòng không?
Nếu trước khi mang thai mẹ đã thực hiện đầy đủ các mũi tiêm kể trên, thì mẹ đã có thể an tâm có một thai kỳ khỏe mạnh. Tuy nhiên, mẹ cũng cần chú ý đến thời điểm tiêm phòng cũng không nên quá lâu trước khi mang thai. Ví dụ nếu trong 5 năm trở lại đây mẹ chưa từng tiêm vaccine uốn ván thì khi mang bầu nên tiêm vào khoảng trước tuần thai thứ 35.
Ngoài ra, mẹ bầu có thể chủ động tiêm nhắc lại mũi phòng cúm và viêm gan B. Với những loại vaccine khác, mẹ có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ. Đặc bệt, mẹ tuyệt đối không tiêm vaccine sởi, quai bị và rubella khi đang trong thai kỳ.
Hầu hết những vaccine được phép tiêm trong khi mang thai đều được tiêm vào khoảng tháng 4, 5, 6 của thai kỳ. Mỗi loại vaccine sẽ có thời điểm tiêm khác nhau phụ thuộc vào chỉ định của bác sĩ và sức khỏe của mẹ bầu.
Lịch tiêm phòng cho bà bầu sẽ bao gồm các mũi tiêm ứng với những thời điểm sau:
Vaccine 3 trong 1 (phòng sởi - quai bị - rubella): Cần tiêm trước khi có bầu ít nhất là 1 tháng để có thể giúp mẹ phòng bệnh một cách hiệu quả nhất.
Tiêm phòng bạch hầu - ho gà - uốn ván: Chỉ cần tiêm duy nhất 1 liều, có thể tiêm trước khi mang thai hoặc trong tháng thứ 6 của thai kỳ.
Tiêm phòng viêm gan B: Thời điểm tốt nhất để tiêm vaccine này là trước khi có bầu để có thể giúp mẹ an toàn ngay từ những ngày đầu tiên của thai kỳ. Tuy vậy, với những mẹ chưa tiêm vaccine trước khi mang thai, các bác sĩ vẫn sẽ khuyến khích mẹ tiêm vaccine phòng virus HBV vào bất kỳ thời điểm nào.
Tiêm phòng cúm: Cũng như vaccine phòng viêm gan B, tiêm phòng cúm có thể được thực hiện trong mọi thời điểm nhưng khuyến khích tiêm càng sớm càng tốt và tiêm nhắc lại hằng năm.
Tiêm vaccine phòng thủy đậu: Không tiêm trong thời gian mang bầu, nên tiêm muộn nhất là 3 tháng trước khi mang thai.
Những vaccine bà bầu cần tiêm trước khi mang thai
Tiêm phòng là biện pháp giúp mẹ bầu giảm nguy cơ mắc nhiều bệnh lý nguy hiểm
Mẹ bầu là đối tượng cần được sự quan tâm bởi có sức khỏe vô cùng nhạy cảm và có thể có phản ứng với nhiều loại vaccine. Thêm vào đó, có nhiều loại vaccine tuy có thể sử dụng rộng rãi nhưng lại khuyến cáo không sử dụng cho mẹ bầu bởi có nguy cơ gây hại cho thai nhi. Chính vì thế, tiêm phòng cho bà bầu thường được thực hiện trước khi mang thai. Dưới đây là 5 vaccine cần thiết nhất:
Cúm mùa là bệnh truyền nhiễm dễ lây lan, nhất là trong mùa đông - xuân. Đối với người bình thường, cúm mùa có thể điều trị những triệu chứng bằng cách sử dụng thuốc kháng sinh. Tuy nhiên với bà bầu, sử dụng thuốc kháng sinh có khả năng gây hại cho thai nhi. Việc mắc cúm trong thời gian mang bầu, nhất là trong 3 tháng đầu tiên có thể gây dị tật bẩm sinh cho thai nhi, thậm chí còn có thể làm thai chết lưu hoặc sảy thai.
Việc tiêm phòng cúm trước khi mang thai và khi đang mang thai giúp hạn chế nguy cơ dị tật bẩm sinh ở trẻ sơ sinh hoặc làm giảm tỷ lệ sảy thai trong 3 tháng đầu thai kỳ.
Phế cầu là một loại vi khuẩn gây ra các bệnh nhiễm trùng nghiêm trọng, bao gồm viêm khớp, viêm màng não, viêm phổi và nhiều biến chứng nguy hiểm khác. Việc tiêm phòng phế cầu trước khi mang thai sẽ giúp bà bầu và thai nhi có khả năng chống lại các biến chứng nguy hiểm do vi khuẩn này cầu gây ra. Trong trường hợp bị mắc phề cầu khi mang thai, bà bầu và thai nhi có nguy cơ cao bị nhiễm phế cầu và phải chịu đựng các biến chứng nghiêm trọng có thể gây hại đến sức khỏe và tính mạng của cả mẹ và con.
Vắc-xin 3 trong 1 kết hợp sởi - quai bị - Rubella
Cũng như cúm mùa, 3 bệnh này đều dễ dàng bị lây qua đường hô hấp. Trong quá trình mang thai, nếu mẹ mắc 1 trong 3 bệnh này sẽ phải đối mặt với nguy cơ thai chết lưu hoặc sảy thai. Theo thống kê của WHO, hàng năm trên thế giới có khoảng 17 triệu ca bệnh sởi, 90.000 ca bệnh quai bị và khoảng 100.000 ca quai bị ở phụ nữ có thai. 3 loại bệnh này là nguyên nhân gây ra nhiều dị tật sơ sinh, đặc biệt là các dị tật về não, tim, tai và mắt.
Vaccine phòng sởi - quai bị - rubella nên được tiêm tối thiểu 3 tháng trước khi mang thai
Tiêm vaccine 3 trong 1 trước khi mang thai hệ miễn dịch kịp thời sản xuất kháng khuẩn để tạo "lớp khiên" bảo vệ mẹ bầu cùng thai nhi trong suốt 9 tháng thai kỳ.
Viêm gan B là bệnh lý có khả năng lây nhiễm do virus HBV gây ra. Trong thời gian mang thai, sức đề kháng của phụ nữ suy yếu rõ rệt, nếu chẳng may mắc phải viêm gan B thì nguy cơ phát triển thành viêm gan mạn, xơ gan, ung thư gan và suy gan là rất cao. Ngoài ra, viêm gan B còn có thể lây truyền từ mẹ sang con hoặc gây chứng vàng da ở trẻ nhỏ.
Để có thể chủ động phòng bệnh, WHO khuyến cáo phụ nữ nên hoàn thành 3 mũi tiêm viêm gan B trước khi mang thai. Trên thực tế thì vaccine viêm gan B không gây hại cho thai nhi, nhưng để bảo vệ sức khỏe xuyên suốt trong cả thai kỳ, mẹ nên có kế hoạch tiêm càng sớm càng tốt.
Mẹ bầu mắc thủy đậu trong 3 tháng đầu thai kỳ, dù có được điều trị khỏi thì biến chứng để lại vẫn rất nghiêm trọng. Mắc thủy đậu khi mang thai có thể gây ra các dị tật nghiêm trọng cho thai nhi, bao gồm bệnh tim, đục thủy tinh thể, tổn thương não và gây ra bệnh thủy đậu bẩm sinh. Theo thống kê của bộ y tế, có khoảng 30% trẻ tử vong nếu mắc thuỷ đậu bẩm sinh, 15% trẻ có nguy cơ mắc bệnh Zona trong 4 năm đầu đời.
Tiêm phòng thủy đậu trước khi mang thai là biện pháp duy nhất giúp mẹ tránh khỏi tình trạng này. Lưu ý, vaccine phòng thủy đậu chỉ được tiêm cho mẹ chưa từng mắc thủy đậu trước đây, hoặc nếu mẹ đã tiêm thủy đậu từ khi còn nhỏ thì vẫn cần tiêm nhắc lại trước khi mang thai khoảng 3 tháng.
Vaccine phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván
Việc tiêm phòng bạch hầu (Pertussis), ho gà (Diphtheria) và uốn ván (Tetanus) cho phụ nữ trước khi mang thai là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của mẹ và thai nhi. Việc tiêm phòng này sẽ giúp phụ nữ mang thai phòng ngừa các bệnh lây nhiễm nguy hiểm và giảm nguy cơ lây bệnh cho thai nhi sau khi sinh.
Bệnh bạch hầu, ho gà và uốn ván đều là các bệnh nhiễm trùng nguy hiểm do vi khuẩn gây ra. Nếu phụ nữ mang thai mắc bệnh này, có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cho mẹ và thai nhi, bao gồm bất thường thai, sảy thai, chậm phát triển, bệnh vô sinh và sinh non. Ngoài ra, vaccine bạch hầu - ho gà - uốn ván chỉ được tiêm khi bé đã đủ 2 tháng tuổi, trong thời gian từ khi mới sinh đến khi bé 2 tháng, nguy cơ mắc bệnh ho gà vẫn là rất cao. Vì vậy, tiêm phòng cho bà bầu có thể hạn chế tối đa nguy cơ mắc bệnh trong khi mang thai và giúp cơ thể bé được tiếp nhận một số kháng khuẩn chống lại các vi khuẩn gây bệnh ngay từ trong bụng mẹ.
Ngoài 6 vaccine kể trên, trước khi mang thai phụ nữ có thể tiêm thêm: vaccine phòng virus HPV và vaccine phòng viêm não Nhật Bản để bảo vệ sức khỏe sinh sản một cách tối ưu nhất. Đăng ký tiêm phòng cho bà bầu TẠI ĐÂY
